W środę posłowie Komisji Wolności Obywatelskich udadzą się do Polski, aby ocenić stan zagrożenia dla rządów prawa i podstawowych wartości UE

Delegacja parlamentarna spotka się z przedstawicielami polskiego rządu i wymiaru sprawiedliwości, rzecznikiem praw obywatelskich oraz innych organów, organizacji i zainteresowanych stron w celu zapoznania się z aktualnym stanem państwa prawnego w Polsce. Planowane są też spotkania z przedstawicielami mediów i działaczami organizacji praw kobiet.

Jak wskazuje szef delegacji, "zawieszenie członkostwa polskiej Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) w Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ) pokazało, że misja ta ma kluczowe znaczenie i odbywa się w odpowiednim czasie. Z niecierpliwością czekam na ważne dyskusje".

Delegacja udaje się do Polski się w czasie, gdy trwają konsultacje na temat rządów prawa między Radą do Spraw Ogólnych UE a władzami polskimi. Rozpoczęły się one w czerwcu na podstawie art. 7.1. traktatu UE. Jest to pierwszy przypadek zastosowania tej procedury w odniesieniu do państwa członkowskiego.

Podczas ostatniej sesji plenarnej Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie ryzyka poważnego naruszenia wartości UE przez Węgry. W Rezolucji Parlament zwrócił się do państw członkowskich UE o ustalenie, zgodnie z art. 7 Traktatu, czy istnieje ryzyko naruszenia przez Węgry wartości leżących u podstaw UE.

Wniosek Parlamentu do Rady w sprawie Węgier został przyjęty 448 głosami za, przy 197 głosach przeciw i 48 wstrzymujących się. Do przyjęcia projektu wymagana była większość absolutna członków Parlamentu (376) i dwie trzecie oddanych głosów (liczą się tylko głosy za i przeciw).

Parlament po raz pierwszy wezwał Radę UE do podjęcia na podstawie artykułu 7. działań wobec państwa członkowskiego w celu zapobieżenia systemowemu zagrożeniu dla wartości leżących u podstaw Unii. Wartości te, zapisane w art. 2 Traktatu UE i odzwierciedlone w Karcie praw podstawowych UE, obejmują poszanowanie demokracji, równości, rządów prawa i praw człowieka. Rada ma do czynienia z takim wnioskiem po raz drugi, ale poprzedni, dotyczący Polski, złożyła Komisja Europejska.

W swoim orędziu Jean-Claude Juncker omawiając dotychczasowe osiągnięcia KE, między innymi podsumował działanie tzw. Planu Junckera, wskazując, że do tej pory przyczynił się do uruchomienia 335 mld euro na inwestycje publiczne i prywatne, z docelową kwotą 400 mld euro. Przewodniczący Komisji podkreślił także sukces wysiłków Grecji w wychodzeniu z kryzysu ekonomicznego.

Jako wyzwania dla Unii wskazał sytuację międzynarodową oraz w bezpośrednim sąsiedztwie UE. Dlatego też stwierdził, iż UE musi ostatecznie określić swój stosunek do krajów Bałkanów Zachodnich oraz podjąć faktycznie działania obliczu nadciągającej katastrofy humanitarnej, w związku z sytuacją w Syrii.

Mówiąc o kwestii suwerenności Juncker podkreślał, że tylko zjednoczona Europa może chronić swoich obywateli przed zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi – od terroryzmu po zmianę klimatu. Tylko w silnej i zjednoczonej Europie możliwe jest utrzymanie miejsc pracy w otwartym, wzajemnie połączonym świecie. Tylko w silnej i zjednoczonej Europie można stawić czoła wyzwaniom związanym z cyfryzacją na świecie. Jak stwierdził przewodniczący KE przekonanie, że „zjednoczeni jesteśmy silniejsi” jest istotą tego, co znaczy być częścią Unii Europejskiej. Dlatego też w okresie poprzedzającym wybory Europejczycy powinni udowodnić, że Unia jest w stanie pokonać różnice pomiędzy Północą i Południem, Wschodem i Zachodem, lewicą i prawicą. Europa jest zbyt mała, by się dzielić.

Jeśli UE jest zaniepokojona, że państwa członkowskie, takie jak Węgry i Polska, nie działają z poszanowaniem unijnych wartości, ma możliwość uruchomienia art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej.

Praworządność jest podstawową zasadą obowiązującą w państwach demokratycznych. Art. 2 Traktatu o UE wymienia państwo prawne jako jedną z wartości, na których opiera się UE. Naruszenie wartości unijnych uzasadnia reakcję na poziomie UE i taki jest cel procedury z art. 7 Traktatu o UE.

Węgry

11 września posłowie będą debatować nad wnioskiem wzywającym Radę do wszczęcia procedury mającej na celu zapobieżenie poważnemu naruszeniu wartości UE na Węgrzech. W projekcie wniosku, wspartym przez Komisję PE ds. Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, wyrażono zaniepokojenie sposobem funkcjonowania instytucji państwowych na Węgrzech, wskazując, między innymi, na problemy z systemem wyborczym, niezależnością sądownictwa i poszanowaniem praw i swobód obywatelskich. Premier Węgier Viktor Orbán weźmie udział w debacie na sesji plenarnej we wtorek po południu.

Posłowie zagłosują nad wnioskiem 12 września.

Więcej o działaniu mechanizmu ochrony wartości unijnych: http://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/eu-affairs/20180222STO98434/praworzadnosc-w-panstwach-czlonkowskich-jak-moze-zareagowac-ue