Niedawne doniesienia na temat Facebooka i Cambridge Analytica ujawniły, w jaki sposób dane osobowe mogą być wykorzystywane w kontekście wyborów. Stanowi to aktualny przykład, że niezbędne są dalsze działania, aby zapewnić odporne procesy demokratyczne. Komisja Europejska podejmuje kroki w walce z dezinformacją w celu zapewnienia ochrony europejskich wartości oraz bezpieczeństwa.

W ostatnim badaniu Eurobarometr 83 proc. respondentów stwierdziło, że fałszywe informacje stanowią zagrożenie dla demokracji. Ich niepokój budzi w szczególności zamierzona dezinformacja, mająca na celu wywieranie wpływu na wybory i politykę imigracyjną. W badaniu podkreślono również znaczenie wysokiej jakości środków przekazu: respondenci postrzegają media tradycyjne jako najbardziej wiarygodne źródło informacji (radio – 70 proc., telewizja – 66 proc., prasa drukowana – 63 proc.). Za najmniej wiarygodne uznano internetowe źródła informacji i internetowe serwisy wideo, w przypadku których poziom zaufania wynosi odpowiednio 26 i 27 proc.

W odpowiedzi na te obawy i tendencje Komisja proponuje zastosowanie szeregu środków w celu zwalczania dezinformacji w internecie. Obejmują one następujące elementy:

• Kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji: w pierwszej kolejności, do lipca bieżącego roku, platformy internetowe powinny opracować i stosować wspólny kodeks postępowania w celu:
• zapewnienia przejrzystości w odniesieniu do treści sponsorowanych, w szczególności reklamy politycznej, a także ograniczenia opcji ukierunkowania reklamy politycznej i ograniczenia dochodów podmiotów będących źródłem dezinformacji;
• zapewnienia większej jasności co do funkcjonowania algorytmów oraz umożliwienia weryfikacji przez osoby trzecie;
• ułatwienia użytkownikom odkrywania i dostępu do różnych źródeł wiadomości przedstawiających alternatywne poglądy;
• wprowadzenia środków służących identyfikacji i zamykaniu fałszywych kont oraz rozwiązywaniu problemów związanych z botami;
• umożliwienia podmiotom weryfikującym fakty, naukowcom i organom publicznym stałego monitorowania dezinformacji w internecie;
• Niezależna europejska sieć podmiotów weryfikujących fakty: pozwoli ona na ustalenie wspólnych metod pracy, wymianę najlepszych praktyk oraz pracę w celu osiągnięcia jak najszerszego zakresu korekt merytorycznych w całej UE; weryfikatorzy zostaną wybrani spośród unijnych członków międzynarodowej sieci weryfikacji faktów (link is external), która ściśle przestrzega swojego kodeksu postępowania;
• Zabezpieczona europejska platforma internetowa dotycząca dezinformacji, której celem jest wsparcie sieci podmiotów weryfikujących fakty i naukowców akademickich zajmujących się tym zagadnieniem, dzięki umożliwieniu gromadzenia i analizy danych transgranicznych oraz dostępu do danych ogólnoeuropejskich;
• Poprawa umiejętności korzystania z mediów: wyższy poziom umiejętności korzystania z mediów pomoże Europejczykom identyfikować dezinformację w internecie i krytycznie podchodzić do treści internetowych. W tym celu Komisja będzie zachęcać weryfikatorów faktów i organizacje społeczeństwa obywatelskiego do dostarczania szkołom i nauczycielom materiałów edukacyjnych oraz zorganizuje Europejski tydzień umiejętności korzystania z mediów.
• Wsparcie dla państw członkowskich w zapewnianiu odporności wyborów na coraz bardziej złożone zagrożenia cybernetyczne, w tym dezinformację i cyberataki cybernetyczne;
• Promowanie dobrowolnych internetowych systemów identyfikacji w celu poprawy identyfikacji dostawców informacji oraz promowania większego zaufania do interakcji internetowych, informacji i ich źródeł oraz ich wiarygodności;
• Wsparcie zróżnicowanych informacji wysokiej jakości: Komisja wzywa państwa członkowskie do zwiększenia wsparcia dla rzetelnego dziennikarstwa, aby zapewnić pluralistyczne, zróżnicowane i zrównoważone środowisko medialne. W 2018 r. Komisja ogłosi zaproszenie do składania wniosków dotyczących tworzenia i rozpowszechniania wysokiej jakości treści informacyjnych na tematy unijne za pośrednictwem mediów informacyjnych opartych na danych;
• W ramach skoordynowanej polityki w zakresie komunikacji strategicznej, opracowanej przez służby Komisji, łączącej obecne i przyszłe inicjatywy UE i państw członkowskich dotyczące eliminowania dezinformacji w internecie, określone zostaną działania informacyjne mające na celu zwalczanie fałszywych narracji dotyczących Europy i zwalczanie dezinformacji w UE i poza nią.

Co dalej?
Komisja zwoła wkrótce wielostronne forum, aby stworzyć ramy skutecznej współpracy między odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym platformami internetowymi, branżą reklamową i największymi reklamodawcami, a także aby uzyskać zobowiązanie do koordynowania i zwiększania wysiłków na rzecz zwalczania dezinformacji. Pierwszym działaniem forum powinno być opublikowanie do lipca 2018 r. ogólnounijnego kodeksu postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji, tak aby osiągnąć wymierne efekty do października 2018 r.

Do grudnia 2018 r. Komisja przedstawi sprawozdanie z poczynionych postępów. W sprawozdaniu zbadane zostanie również zapotrzebowanie na dalsze działania w celu zapewnienia stałego monitorowania i oceny określonych działań.