Komisja Europejska chce radykalnie ograniczyć liczę ptaków, które giną lub są ranione podczas połowów morskich. Problem dotyczy wielu gatunków m.in. albatrosów, burzykowatych, alk i traczy, które zaplątują się w narzędzia połowowe. Przyjęty właśnie przez KE plan działań w tej sprawie ma doprowadzić do ograniczenie przyłowu ptaków morskich do najniższego możliwego do osiągnięcia poziomu.

Komisja Europejska przyjęła plan działania, który ma pomóc w rozwiązaniu problemu przypadkowego chwytania ptaków morskich w narzędzia połowowe. Z badań naukowych wynika, że każdego roku wiele gatunków ptaków morskich, w tym albatrosów, burzykowatych, alk, traczy i innych, jest łapanych w narzędzia połowowe. Dotychczas podjęte działania na rzecz ochrony ptaków morskich, które zaplątują się w narzędzia połowowe, nie były skuteczne. W nowym planie działania ustanawia się system zarządzania mający na celu ograniczenie przyłowu ptaków morskich do najniższego możliwego do osiągnięcia poziomu.

Plan dotyczy głównie połowów taklami i sieciami statycznymi, w przypadku których przyłów ptaków morskich zdarza się najczęściej, chociaż inne narzędzia połowowe, takie jak włoki i okrężnice, również są nim objęte. W planie przewidziano szeroki zakres elementów w ramach 30 zalecanych działań, które mają charakter środków wiążących i niewiążących. Zasady te będą miały zastosowanie do unijnych statków rybackich na wodach UE i wodach nienależących do UE, a także do statków spoza UE prowadzących połowy na wodach unijnych.

Plan został sporządzony zgodnie z celami i zasadami trwającej obecnie reformy wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb), sprzyja on bowiem zarządzaniu ekosystemem z uwzględnieniem wszystkich jego elementów składowych. Ponadto w planie przedstawiono „oddolne”, zregionalizowane podejście polegające na zwiększeniu odpowiedzialności państw członkowskich i zainteresowanych stron w zakresie wdrażania stosownych środków mających pomóc w rozwiązaniu problemów rybołówstwa.

Maria Damanaki, komisarz ds. gospodarki morskiej i rybołówstwa, powiedziała: Przyjęty dziś plan działania postrzegamy jako platformę służącą przedstawieniu jasnego i całościowego obrazu obecnej sytuacji i działań niezbędnych do zapewnienia spójnego i skutecznego zarządzania pozwalającego ograniczyć do minimum przyłów ptaków morskich.

30 działań zalecanych w tym planie to środki o charakterze wiążącym i niewiążącym. Krótkoterminowe działania obejmują:

• szybsze wdrożenie środków zarządzania rybołówstwem na rzecz ochrony ptaków morskich na obszarach specjalnej ochrony (OSO) wyznaczonych na podstawie dyrektywy ptasiej;
• bardziej intensywne monitorowanie łowisk, w przypadku których brakuje informacji na temat przyłowu lub informacje są niepewne;
• wdrażanie sprawdzonych środków zapobiegawczych (np. stosowanie podbór straszących i akustycznych urządzeń odstraszających lub dociążanie lin) w przypadku połowów taklami w wodach UE i wodach nienależących do UE, na których przyłów jest największy;
• rozpoczęcie badań nad opracowaniem praktycznych i skutecznych środków zapobiegawczych, zwłaszcza w przypadku połowów sieciami statycznymi.

Cel długoterminowy polega na włączeniu środków łagodzących i elementów monitorowania do nowych zasad dotyczących środków technicznych i gromadzenia danych w kontekście reformy WPRyb i na zapewnieniu niezbędnych w tym celu środków finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR).

Niektóre z tych środków zostaną wdrożone na szczeblu UE, natomiast inne wymagają dobrowolnego działania państw członkowskich lub muszą zostać przyjęte przez regionalne organizacje ds. rybołówstwa (RFMO) w przypadku łowisk na wodach nienależących do UE. Plan działania przewiduje zarówno działania, które można niezwłocznie wprowadzić w życie, jak i inne, które wymagają bardziej długoterminowych zobowiązań, opartych na dostępnych danych i opiniach naukowych. Powodzenie planu zależy od współdziałania ze strony państw członkowskich, rybaków i organizacji pozarządowych.

Kontekst

Zależności między rybołówstwem a ptakami morskimi są wielorakie, a ich zasięg prowadzi do wzrostu poziomu przypadkowej śmiertelności ptaków morskich w stopniu, który stwarza poważne zagrożenie dla wielu populacji tych ptaków i wpływa niekorzystnie na wydajność i rentowność połowów.

Według ostrożnych szacunków Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES) ponad 200 000 ptaków ginie co roku w wyniku zetknięcia z unijną flotą rybackiej na wodach UE i wodach nienależących do UE. Co najmniej 49 gatunków ptaków morskich, które są przypadkowo chwytane, klasyfikuje się jako wymagające szczególnej ochrony. Są to m.in.: burzyk balearski, burzyk szary, burzyk śródziemnomorski i mewa śródziemnomorska, przypadkowo chwytane podczas połowów taklami na wodach UE, a także: birginiak, nur rdzawoszyi, nur czarnoszyi, perkoz rogaty i bielaczek, chwytane przypadkowo w sieci statyczne głównie na Morzu Bałtyckim.

Obowiązujące obecnie środki zarządzania na rzecz ochrony ptaków morskich są określone w wielu różnych przepisach dotyczących łowisk i ochrony środowiska, jak również w umowach i konwencjach międzynarodowych. Środki te okazały się jednak w znacznym stopniu nieskuteczne pod względem ograniczania przyłowu, z wyjątkiem niektórych odosobnionych przypadków dotyczących odległych wód, takich jak wody Antarktyki i Falklandów. Komisja uważa zatem, że konieczne są dalsze działania w celu rozwiązania tego problemu.

Pełny wykaz proponowanych działań oraz dodatkowe informacje można znaleźć tutaj .