W opublikowanym dziś sprawozdaniu rocznym z kontroli stosowania prawa UE opisano, w jaki sposób Komisja monitorowała i egzekwowała prawo unijne w 2016 r.[1].Natomiast z tabeli wyników rynku wewnętrznego, również opublikowanej dziś, wynika, że chociaż czynione są starania, by wyeliminować większość barier dla swobodnego przepływu osób, usług, towarów i kapitału, w niektórych obszarach sytuacja nie uległa zmianie lub wręcz pogorszyła się.

Skuteczne stosowanie prawa jest niezbędne dla zagwarantowania obywatelom i przedsiębiorstwom korzyści wynikających z prawa UE. Często, gdy na pierwszy plan wysuwają się kwestie badania emisji z samochodów, nielegalnych składowisk śmieci lub bezpieczeństwa transportu, to nie brak przepisów UE jest problemem, lecz raczej brak prawidłowego i skutecznego stosowania przepisów UE w państwach członkowskich. Unijny jednolity rynek pozostaje najważniejszym atutem Europy dla milionów obywateli i przedsiębiorstw, a Komisja Europejska pozostaje zaangażowana w zapewnianie, aby mogli oni codziennie korzystać z możliwości zamieszkania, pracy, robienia zakupów i prowadzenia działalności handlowej w 28 państwach członkowskich. W tym celu Komisja sprawdza stosowanie przepisów dotyczących jednolitego rynku UE.

Sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE w 2016 r.

W sprawozdaniu rocznym w 2016 r. wykazano znaczny wzrost (o 21 proc.) otwartych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w porównaniu z poprzednim rokiem. Jest to szczytowy poziom w skali pięciu lat (zob. wykres 1). Jest to problemem, ponieważ w wyniku nieprawidłowego stosowania prawa UE obywatele i przedsiębiorstwa nie mogą korzystać z praw i świadczeń, jakie przysługują im na podstawie prawa Unii Europejskiej.Na przykład pełna transpozycja i wdrożenie przepisów UE dotyczących zamówień publicznych i koncesji jest niezbędne, aby ułatwić małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) składanie ofert dotyczących zamówień publicznych oraz zmniejszyć koszty dla tych przedsiębiorstw.

Komisja podejmuje zatem zdecydowane działania w przypadku, gdy naruszenie prawa Unii uniemożliwia osiągnięcie kluczowych celów polityki UE. Komisja zajęła się na przykład przypadkami braku ustanowienia lub stosowania przez państwa członkowskie systemów kar zniechęcających producentów samochodów do naruszania prawodawstwa dotyczącego emisji z samochodów.

Na wykresie 2 (poniżej) przedstawiono przegląd sytuacji w każdym państwie członkowskim. Jeśli chodzi o spóźnioną transpozycję, Cypr i Belgia mają najwięcej otwartych spraw, zaś najmniej otwartych spraw miały Włochy, Słowacja i Dania. Niemcy i Hiszpania miały najwięcej otwartych spraw dotyczących nieprawidłowej transpozycji lub nieprawidłowego stosowania prawa UE, zaś najmniej otwartych spraw ogółem miała w zeszłym roku Estonia.

Dziedzinami polityki, w których w 2016 r. wszczęto najwięcej postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom, są rynek wewnętrzny, przemysł, przedsiębiorczość i MŚP, a także środowisko naturalne (zob. wykres 3).

Zwalczanie opóźnień w transpozycji dyrektyw

Aby przedsiębiorstwa i obywatele mogli czerpać korzyści z prawa UE, niezbędne jest, by państwa członkowskie transponowały europejskie dyrektywy do krajowych porządków prawnych w terminach, do których się same zobowiązały.

W 2016 r. liczba nowych postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego z powodu opóźnień w transpozycji prawie podwoiła się (847 przypadków) w porównaniu z rokiem poprzednim (543 przypadki). Komisja wszczęła nowe postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko większości państw członkowskich w związku z brakiem transpozycji dyrektyw dotyczących zamówień publicznych i koncesji (dyrektywy 2014/23/UE, 2014/24/UE i 2014/25/UE), wyrobów tytoniowych (2014/40/UE, 2014/109/UE) i praw jazdy (2014/85/UE).

Aby ułatwić transponowanie dyrektyw w terminie, Komisja nieustannie wspiera państwa członkowskie, oferując im plany wdrażania, specjalne strony internetowe i wytyczne oraz wymianę najlepszych praktyk na spotkaniach grup ekspertów.

W zeszłym roku Komisja skierowała do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej trzy sprawy, domagając się nałożenia kar finansowych: były to dwie sprawy przeciwko Luksemburgowi[2] i jedna przeciwko Rumunii[3].

Tabela wyników jednolitego rynku z 2017 r.

Internetowa tabela wyników jednolitego rynku daje dokładny obraz stanu wdrożenia unijnych przepisów dotyczących jednolitego rynku. Jest to także ocena sposobu stosowania prawa UE przez państwa członkowskie. Można z niej dowiedzieć się, co jeszcze trzeba poprawić.

W zależności od wyników uzyskanych w 2016 r. w ramach różnych narzędzi zarządzania i obszarów polityki państwa członkowskie otrzymały zielone kartki (wyniki powyżej średniej), żółte (średnie) lub czerwone (poniżej średniej).Strzałki wskazują, czy wyniki tych państw poprawiły się, czy pogorszyły (zob. wykres 4).

W tabeli oceniono nie tylko przestrzeganie przepisów dotyczących jednolitego rynku przez państwa członkowskie, ale także sposób, w jaki pomagają one obywatelom i przedsiębiorstwom przy użyciu różnych narzędzi UE służących do uzyskania informacji ogólnych, rozwiązywania konkretnych problemów i poszukiwania pracy (portal Twoja Europa, Twoja Europa - Porady, Solvit, EURES). Tabela wyników pokazuje również otwartość państw członkowskich na handel i inwestycje oraz ich szersze działania w zakresie otwierania takich sektorów jak zamówienia publiczne, kwalifikacje zawodowe lub usługi pocztowe.

Biorąc pod uwagę wszystkie oceniane dziedziny, najlepsze wyniki osiągnęły Austria, Dania, Estonia, Litwa, Malta i Słowacja.

Komisja reaguje na skargi obywateli

Jeśli obywatel, przedsiębiorstwo, organizacja pozarządowa lub inny podmiot uważa, że doszło do naruszenia prawa UE, może to zgłosić, korzystając z formularza skargi dostępnego na internetowym portalu Europa w zakładce Prawa i możliwości.W 2016 r. większość skarg dotyczyła wymiaru sprawiedliwości i praw konsumenta, zatrudnienia, jednolitego rynku UE, przemysłu i spraw dotyczących MŚP. Przy użyciu formularza skargi SOLVIT pomaga obywatelom i firmom w rozwiązywaniu problemów w relacjach z organami publicznymi w innych krajach UE.

Kontekst

Już od 1984 r. w odpowiedzi na prośbę Parlamentu Europejskiego Komisja przedstawia roczne sprawozdanie z kontroli stosowania prawa UE w roku poprzednim. Następnie Parlament Europejski przyjmuje rezolucję w sprawie sprawozdania Komisji.

Internetowa tabela wyników jednolitego rynku jest publikowana co roku. Służy ona do monitorowania wyników państw członkowskich UE w różnych dziedzinach polityki (zamówienia publiczne, kwalifikacje zawodowe, usługi pocztowe, integracja handlowa, otwartość rynku) oraz do śledzenia, w jaki sposób stosuje się różne narzędzia zarządzania (transpozycja, postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i EU Pilot w obszarach dotyczących jednolitego rynku, EURES, Twoja Europe, Twoja Europa – Porady, SOLVIT, IMI, e-Certis, obszary priorytetowe, Europejskie Centra Konsumenckie, sieć współpracy w zakresie ochrony konsumenta, system informacji o przepisach technicznych (TRIS).

Dodatkowe informacje

a) sprawozdanie roczne z kontroli stosowania prawa UE w 2016 r.

- Roczne sprawozdanie na temat wdrażania prawa UE na szczeblu krajowym

- Arkusze informacyjne dotyczące poszczególnych krajów

- Arkusz informacyjny – UE-28

- Ogólne informacje na temat postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, zob. pełną wersję MEMO tutaj

b) Tabela wyników jednolitego rynku z 2017 r.

- Tabela wyników

- Arkusze informacyjne dotyczące poszczególnych krajów

- Przegląd wyników

[1] Komunikat „Prawo Unii: lepsze wyniki dzięki lepszemu stosowaniu”, C(2016) 8600, Dz.U. C 18 z 19.1.2017.

[2] Komisja przeciwko Luksemburgowi, C-489/16. Komisja skierowała do Trybunału sprawę przeciwko Luksemburgowi z powodu niepełnego wdrożenia dyrektywy o jednolitym europejskim obszarze kolejowym. Zaproponowała karę dzienną w wysokości 8 710 euro. Komisja przeciwko Luksemburgowi, C-511/16..Ponadto Komisja skierowała do Trybunału sprawę przeciwko Luksemburgowi z powodu niepełnego wdrożenia dyrektywy 2014/27/UE mającej na celu dostosowanie niektórych dyrektyw do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Zaproponowała karę dzienną w wysokości 8 710 euro.

[3] Komisja przeciwko Rumunii, C–62/156. Komisja skierowała do Trybunału sprawę przeciwko Rumunii z powodu niepełnego wdrożenia dyrektywy w sprawie zawartości siarki w paliwach żeglugowych. Zaproponowała karę dzienną w wysokości 38 042,60 euro. Rumunia przyjęła następnie niezbędne środki legislacyjne, w związku z czym Komisja wycofała sprawę z Trybunału.