Rada Europejska, 27 czerwca 2024

Główne wyniki

Przywódcy UE porozumieli się w sprawie mianowań i nominacji na najważniejsze stanowiska w UE oraz przyjęli Program strategiczny na lata 2024–2029, czyli plan wskazujący przyszły kierunek działań i przyszłe cele UE.

Przyjęli też konkluzje w sprawie Ukrainy, Bliskiego Wschodu, bezpieczeństwa i obrony, konkurencyjności, migracji, Morza Czarnego, Mołdawii, Gruzji, zagrożeń hybrydowych, walki z antysemityzmem, rasizmem i ksenofobią oraz planu działania dotyczącego reform wewnętrznych.

Nowa kadencja instytucji UE

Mianowania na najwyższe stanowiska w UE

Przywódcy podjęli decyzję w sprawie trzech najważniejszych stanowisk w nowej kadencji. Zgodnie z rolą Rady Europejskiej określoną w Traktacie o Unii Europejskiej przywódcy:

• wybrali Antónia Costę na przewodniczącego Rady Europejskiej
• zaproponowali Ursulę von der Leyen jako kandydatkę na przewodniczącą Komisji Europejskiej
• uznali Kaję Kallas za kandydatkę na wysoką przedstawicielkę Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej musi teraz zostać wybrana przez Parlament Europejski większością głosów. Formalne mianowanie wysokiej przedstawicielki wymaga zgody nowo wybranej przewodniczącej Komisji. Przewodniczący Komisji, wysoki przedstawiciel i pozostali członkowie Komisji są zatwierdzani kolegialnie przez Parlament Europejski w drodze głosowania, a następnie formalnie mianowani przez Radę Europejską.

Program strategiczny na lata 2024–2029

Przywódcy UE przyjęli Program strategiczny na lata 2024–2029, który wyznacza kierunki działań i cele UE.

W obliczu nowej rzeczywistości geopolitycznej program strategiczny zwiększy suwerenność Europy i lepiej przygotuje ją na przyszłe wyzwania. Ma on trzy filary:

• wolna i demokratyczna Europa
• silna i bezpieczna Europa
• dostatnia i konkurencyjna Europa.

Począwszy od nieformalnego szczytu UE w Grenadzie w październiku 2023 r. przez kolejnych kilka miesięcy Charles Michel prowadził rozmowy z przywódcami UE na temat wyzwań i priorytetów, które powinny się znaleźć w programie strategicznym.

Wsparcie dla Ukrainy

Przywódcy UE zdecydowanie potępili ostatnią eskalację działań wojennych ze strony Rosji, a zwłaszcza zintensyfikowane ataki na ludność cywilną oraz infrastrukturę cywilną i krytyczną. W tym kontekście zaapelowali, by pilnie zwiększyć wsparcie dla ukraińskiego sektora energetycznego. Zwrócili się do Komisji, wysokiego przedstawiciela i Rady o przyspieszenie przygotowań do wsparcia Ukrainy zimą.

Powtórzyli też, że UE niezmiennie jest gotowa zapewniać Ukrainie i jej ludności dalsze wsparcie polityczne, finansowe, humanitarne i wojskowe, tak długo i w takiej skali, jak będzie trzeba.

Przywódcy zaapelowali o zintensyfikowanie dostaw wsparcia wojskowego dla Ukrainy i zweryfikowali obszary, w których potrzebne są dalsze działania. W związku z tym:
• zaapelowali do Rady, aby szybko sfinalizowała prace nad środkami pomocy w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju
• z zadowoleniem przyjęli postępy w realizacji inicjatyw państw członkowskich z zakresu amunicji i pocisków, myśliwców, obrony powietrznej i szkolenia i zaapelowali o dalsze wzmocnienie i przyspieszenie
• wyrazili gotowość do dalszego zwiększania zdolności unijnej misji pomocy wojskowej wspierającej Ukrainę
• z zadowoleniem przyjęli wspólne zobowiązania w dziedzinie bezpieczeństwa UE–Ukraina oraz dwustronne umowy o bezpieczeństwie zawarte przez Ukrainę z państwami członkowskimi.

Zamrożone aktywa i odbudowa

Po przyjęciu aktów prawnych pozwalających wykorzystać nadzwyczajne dochody z zamrożonych aktywów Rosji na rzecz Ukrainy, w tym na rzecz wsparcia wojskowego, zdolności jej przemysłu obronnego i przyszłą odbudowę przywódcy spodziewają się pierwszej wypłaty jeszcze tego lata.

Zwrócili się do Komisji, wysokiego przedstawiciela i Rady o dalsze prace, a przy tym uwzględnienie wszystkich istotnych aspektów prawnych i finansowych, w sprawie zapewnienia dodatkowych środków finansowych do końca tego roku. Finansowanie to będzie miało formę pożyczek zabezpieczonych i spłacanych z dochodów z zamrożonych aktywów, w tym przyszłych przepływów, tak by wraz z partnerami z grupy G-7 można było osiągnąć łączną kwotę ok. 50 mld EUR. Z zastrzeżeniem prawa UE aktywa Rosji powinny pozostać zamrożone do czasu, gdy Rosja zakończy wojnę przeciwko Ukrainie i zrekompensuje jej szkody wyrządzone wojną.

UE podtrzymuje swoje zobowiązanie do wspierania naprawy, odbudowy i rekonstrukcji Ukrainy. Po pozytywnej ocenie Planu Ukrainy (planu przedstawionego przez ukraiński rząd Ukrainy jako warunek wstępny otrzymania środków z Funduszu na rzecz Ukrainy) przywódcy z zadowoleniem przyjęli szybkie płatności zaliczkowe w wysokości do 1,89 mld EUR na pomoc dla Ukrainy.

Pomoc humanitarna

W związku z pogarszającą się sytuacją humanitarną, zwłaszcza w ukraińskich regionach frontowych, nieodzowne jest dalsze udzielanie pomocy humanitarnej i pomocy w zakresie ochrony ludności oraz zapewnianie dostępu pomocy humanitarnej.

UE pozostaje głęboko zaniepokojona losem wszystkich ukraińskich dzieci i innych osób cywilnych bezprawnie deportowanych i wywiezionych do Rosji i Białorusi. W tym kontekście przywódcy:
• zaapelowali do Rosji i Białorusi, aby natychmiast zapewniły im bezpieczny powrót do Ukrainy
• z zadowoleniem przyjęli inicjatywy mające pomóc ukraińskim dzieciom wrócić do domu.

Sankcje

Przywódcy UE z aprobatą odnotowali przyjęcie 14. pakietu sankcji wobec Rosji oraz porozumienie w sprawie dalszych sankcji wobec Białorusi. Podkreślili, że nieodzowne jest ich pełne i skuteczne wdrożenie. W tym kontekście przywódcy:
• zaapelowali o dalsze środki przeciwko obchodzeniu sankcji, w tym za pośrednictwem państw trzecich
• wezwali wszystkie kraje, by nie wspierały rosyjskiej wojny materialnie ani w żaden inny sposób.

Powtórzyli też, że są gotowi dalej ograniczać zdolności Rosji do prowadzenia wojny.

Negocjacje akcesyjne

Przywódcy UE z zadowoleniem odnieśli się do przyjęcia ram negocjacyjnych dotyczących Ukrainy oraz do przeprowadzenia pierwszej konferencji międzyrządowej z 25 czerwca 2024 r. UE będzie nadal ściślewspółpracować z Ukrainą i wspierać prowadzone przez nią reformy na drodze do członkostwa w UE.

Bliski Wschód

Przywódcy UE rozmawiali o ostatnich wydarzeniach na Bliskim Wschodzie i podkreślili, że wyrażają ubolewanie z powodu śmierci wszystkich osób cywilnych. Rada Europejska z najwyższym zaniepokojeniem odnotowuje niedopuszczalną liczbę ofiar wśród ludności cywilnej, zwłaszcza dzieci, a także głód o katastrofalnych rozmiarach i bezpośrednie zagrożenie klęską głodu wynikające z niewystarczającego docierania pomocy do Strefy Gazy. W związku z tym wezwali wszystkie strony do podjęcia wszelkich możliwych kroków w celu ochrony życia ludności cywilnej.

Izrael

Ponownie zdecydowanie potępiając brutalny atak terrorystyczny przeprowadzony przez Hamas i inne ugrupowania terrorystyczne 7 października 2023 r., przywódcy wyrazili pełną solidarność z Izraelem i jego ludnością oraz poparcie dla nich. Izrael, korzystając z prawa do obrony, musi w każdych okolicznościach w pełni przestrzegać swoich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego oraz międzynarodowego prawa humanitarnego. W tym kontekście przywódcy podkreślili, jak ważne jest przestrzeganie i wykonywanie prawnie wiążących wyroków Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Przywódcy wyrazili głębokie zaniepokojenie konsekwencjami, jakie działania lądowe prowadzone w Rafah mają dla ludności cywilnej.

Zawieszenie broni

Przywódcy z zadowoleniem odnieśli się do przyjęcia rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2735, w której przedstawione zostało kompleksowe trzyetapowe porozumienie o zawieszeniu broni w celu zakończenia wojny w Strefie Gazy. Zaapelowali o niezwłoczne i bezwarunkowe pełne wdrożenie tej propozycji, w tym:
• natychmiastowe zawieszenie broni w Strefie Gazy
• uwolnienie wszystkich zakładników
• znaczny i trwały wzrost pomocy humanitarnej w całej Strefie Gazy
• trwałe zawieszenie broni i zakończenie kryzysu, zapewniające ochronę interesów Izraela i bezpieczeństwo palestyńskiej ludności cywilnej.

Pomoc humanitarna

Przywódcy UE potwierdzili, że trzeba pilnie zapewnić pełny, szybki, bezpieczny i niezakłócony dostęp do pomocy humanitarnej na dużą skalę dla potrzebujących Palestyńczyków oraz umożliwić i ułatwić pracownikom organizacji humanitarnych i organizacjom międzynarodowym skuteczne działanie wewnątrz Strefy Gazy.
W tym kontekście przywódcy podkreślili nieodzowność usług Agencji Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA). Potępili wszelkie próby uznania agencji ONZ za organizację terrorystyczną i z zadowoleniem przyjęli plan działania agencji.
Potępili również niedawne ataki na siedzibę Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża w Strefie Gazy i zaapelowali do wszystkich stron o podjęcie wszelkich możliwych środków ostrożności i zagwarantowanie komitetowi dostępu do miejsc zatrzymań.

Rozwiązanie dwupaństwowe

UE opowiada się za trwałym i możliwym do utrzymania pokojem, zgodnie z odpowiednimi rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ i w oparciu o rozwiązanie dwupaństwowe między Izraelem a niezależną, demokratyczną, integralną terytorialnie, suwerenną i zdolną do egzystencji Palestyną.

Bezpieczeństwo i obrona

Przywódcy zajęli się pilnymi, bezpośrednimi i średniookresowymi potrzebami obronnymi oraz europejskimi inicjatywami w dziedzinie obronności. W tym kontekście zwrócili się do Rady, państw członkowskich UE i Komisji o dalsze prace nad:
• lukami w zdolnościach krytycznych
• Strategią na rzecz europejskiego przemysłu obronnego
• Programem na rzecz europejskiego przemysłu obronnego (z myślą o przyjęciu go do połowy 2025 r.).

Przywódcy zwrócili się do Komisji i wysokiego przedstawiciela o przedstawienie opracowanych wariantów finansowania – które omówi Rada – pozwalających wzmocnić bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego UE i wypełnić luki w zdolnościach krytycznych.

Pozostałe decyzhe dotyczy: konkurencyjności, migracji, polityki zagranicznej (Morze Czarne, Mołdawia, Gruzja), zagrożeń hybrydowych, walki z antysemityzmem, rasizmem i ksenofobią, reform wewnętrznych w UE.

Źródło i więcej szczegółów: https://www.consilium.europa.eu/pl/meetings/european-council/2024/06/27/